معنی واعظ

1- آن که در مجالس مذهبی یا ترحیم سخن رانی میکند؛ 2- (اعلام) 1) سیدجمالالدین واعظ اصفهانی [1279-1326 قمری]، عالم و واعظ ایرانی، ملقب به صدرالواعظین و صدرالمحققین، اجدادش از جبل عامل لبنان به ایران آمدند. در کودکی پس از مرگ پدرش به همراه مادر به تهران آمد. بعد از اتمام تحصیلات ابتدایی در تهران به اصفهان رفت و به فراگیری فلسفه، عرفان و عربی پرداخت به خاطر جو استبدادی که ظلالسلطان در اصفهان ایجاد کرده بود به تبریز رفت و خطابههایی ایراد نمود در اوایل مشروطیت به طرفداری از مشروطه سخنرانی میکرد پس از به توپ بستن مجلس دستگیر و به زندان بروجرد فرستاده شد. در آنجا به دست عمال محمدعلی شاه مسموم و خفه شد. پیکرش را در قبرستان یخچال بروجرد دفن کردند. محمدعلی جمالزاده نویسندهی معروف فرزند اوست، از آثار اوست: کتاب رؤیای صادقه که با همکاری شیخ احمد مجداسلام کرمانی و میرزا نصرالله ملکالمتکلمین در زمان حاکمیت ظلالسلطان بر اصفهان منتشر شد. کتاب لباسالقتوی و مجموعه مقالاتی که در روزنامه حبلالمتین و نشریات مصر چاپ میشد؛ 2) شیخ ملاباقر واعظ تهرانی [1255-1313 قمری] عالم دینی و واعظ ایرانی در تهران به دنیا آمد از وعاظ برجستهی دوران ناصرالدین شاه قاجار بود در شهر مشهد در هنگام زیارت درگذشت و در مقبرهی شیخ بهایی دفن شد. از آثار اوست: جنةالنعیم والعیش السلیم در احوال سید عبدالعظیم (ع)، الاصرار فیالاستغفار، الخصایص الفاطمیه، برهان التجارة فی ارایة الطریق، وایقاظ القوم فی آداب الصوم؛ 3) کمالالدین حسین بن علی کاشفی سبزواری [906-910 قمری] دانشمند، نویسنده و واعظ ایرانی معروف به ملاحسین کاشفی و ملاحسین واعظ سبزواری بود. در روستای بیهق (از توابع سبزوار) زاده شد دوران کودکی و بخشی از دوران جوانی خود را در زادگاهش گذراند. در آن زمان با صدای خوش و بیان دلپذیر به موعظه میپرداخت و از این طریق شهرتی به دست آورد سپس به نیشابور و از آنجا به مشهد سفر کرد سپس در جستجوی خواجه سعدالدین کاشغری از بزرگان مشایخ نقشبندیه به هرات سفر کرد، در هرات هنگام زیارت قبر خواجه سعدالدین با جامی، عارف و شاعر معروف ایرانی ملاقات کرد و پیروی از نقشبندیان را پذیرفت. سپس در هرات ماند و به وعظ، تألیف و تصنیف پرداخت با رجال و شاهزادگان آشنایی یافت در زمان پادشاهی سلطان حسین میرزای بایقرا به خدمت امیر علیشیر نوایی رسید و نزد او تقرب یافت از آثار مهم و معروف اوست: مواهب عِلّیه یا تفسیر حسینی، روضةالشهداء، انوار سهیلی که تحریر جدیدی از کلیله و دمنه است، بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، و فتوت نامهی سلطانی؛ 4) میرزامحمد رفیع واعظ قزوینی [1027-1089 قمری] ملقب به رفیعالدین، شاعر، نویسنده، خوشنویس و عالم دینی ایرانی، از شاگردان آخوند ملاخلیلا بود. از بیشتر علوم معقول و منقول و علوم ادبی برخوردار بود. در شعر پیرو سبک هندی یا اصفهانی بود. مهمترین کتاب او به جز دیوان اشعار، کتاب ابواب الجنان است که از آثار مهم اخلاقی و دینی به شمار میرود.